Zakładamy PES
Spółdzielnia socjalna jest podmiotem ekonomii społecznej prowadzącym działalność łączącą cele gospodarcze i społeczne. Jednym jej celem jest zatem prowadzenie przedsiębiorstwa, drugim – włączenie spółdzielców w życie społeczne i zawodowe oraz odbudowanie ich relacji w grupie społeczności lokalnej.
Kto może założyć spółdzielnię socjalną?
Spółdzielnię socjalną może założyć grupa minimum 5 osób fizycznych lub 2 osoby prawne. Liczba członków nie może natomiast przekroczyć 50 (wyjątek: spółdzielnia socjalna powstała w wyniku przekształcenia spółdzielni inwalidów lub spółdzielni niewidomych może liczyć więcej niż 50 członków).
Mogą to być:
- osoby bezrobotne;
- osoby podlegające wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych, znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym;
- osoby niepełnosprawne;
- pozostałe osoby fizyczne - jednak ich liczba nie może być większa niż 50% ogólnej liczby członków spółdzielni socjalnej;
- osoby prawne (organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i wolontariacie; jednostki samorządu terytorialnego; kościelne osoby prawne).
Zakładamy spółdzielnię socjalną - krok po kroku.
Należy zacząć od napisanie statutu, zwołania zebrania założycielskiego, na którym statut zostanie przyjęty i podpisany przez wszystkich członków spółdzielni socjalnej.
Po spotkaniu założycielskim, w ciągu 7 dni, trzeba dostarczyć wszystkie dokumenty wraz z załącznikami do sądu.
W trakcie walnego zebrania założycielskiego założyciele spółdzielni socjalnej podejmują uchwały o: powołaniu spółdzielni socjalnej, przyjęciu statutu spółdzielni, powołaniu zarządu, powołaniu rady nadzorczej – w przypadku, gdy liczba członków spółdzielni jest mniejsza niż 15 osób, nie powołuje się rady nadzorczej, a jej zadania wykonuje walne zebranie – prawo kontroli działalności spółdzielni przysługuje każdemu członkowi.
Spółdzielnia socjalna podlega obowiązkowemu wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, w sądzie rejonowym właściwym dla siedziby spółdzielni.
Spółdzielnia socjalna nie uiszcza opłaty sądowej od wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz za ogłoszenie tego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
W celu rejestracji spółdzielni należy wypełnić druk:
- KRS-W5 - wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców;
- KRS-WK - organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki;
- KRS-WM - przedmiot działania;
- KRS-WH - sposób powstania podmiotu (w przypadku, gdy spółdzielnia powstaje w wyniku podziału, połączenia lub przekształcenia innych podmiotów, np. spółdzielni inwalidów).
Do wniosku należy załączyć:
- protokół założycielskiego walnego zgromadzenia (protokół ten podpisują dwie osoby, w tym przewodniczący obrad i sekretarz);
- listę obecności wraz z adresami członków - założycieli i oryginalnymi podpisami;
- uchwałę walnego zgromadzenia o powołaniu nowej spółdzielni zawierającą: adres siedziby spółdzielni, skład zarządu, skład rady nadzorczej, statut spółdzielni;
- zaświadczenie powiatowego urzędu pracy potwierdzające posiadanie statusu osoby bezrobotnej;
- zaświadczenie potwierdzające spełnienie przez osoby zamierzające założyć spółdzielnię socjalną warunków, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby zamierzającej założyć spółdzielnię socjalną.
Kilka ważnych porad dla spółdzielcy!
Działalność obowiązkowa spółdzielni: działalność gospodarcza oraz działalność w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej swoich członków.
- Działalność gospodarcza – oznacza, że środki na działalność pozyskujemy wskutek sprzedaży na rynku naszych produktów lub usług.
- Reintegracja zawodowa – działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy: zwiększenie motywacji członków spółdzielni do podwyższenia kwalifikacji zawodowych, odnalezienie własnej ścieżki rozwoju i kariery zawodowej.
- Reintegracja społeczna – odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról w społecznych w miejscu pracy, przez np. wspólne szkolenia, wyjazdy integracyjne, spotkania okolicznościowe. Wydatki mogą dotyczyć też działań o charakterze pomocowym , polegających na udzieleniu pomocy i wsparcia członkom spółdzielni.
- Działalność dodatkowa – np. społeczna i oświatowa na rzecz środowiska lokalnego (imprezy plenerowe, prowadzenie klubu sportowego) lub społecznie użyteczna w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, np. pomoc społeczna, ochrona zdrowia.
- Spółdzielcza umowa o pracę – charakteryzuje się współistnieniem dwóch stosunków: pracy i członkostwa. Do tego rodzaju umowy stosuje się prawo spółdzielcze , które precyzuje kiedy można zmieniać warunki pracy i płacy itp.
- Możliwość stosowania umowy cywilnoprawnej (umowa o dzieło, umowa zlecenia) - pod warunkiem, że statut to przewiduje i jest to uzasadnione rodzajem działalności spółdzielni.
Podejmuje uchwały w następujących sprawach:
- kierunek działalności;
- zmiana statutu;
- likwidacja, połączenie, podział spółdzielni;
- zatwierdzenie sprawozdań finansowych;
- podział nadwyżki bilansowej
- wybór członków zarządu
Walne Zgromadzenie powinno odbywać się w razie potrzeby. (Ustawa o prawie spółdzielczym mówi , że Walne powinno odbyć się przynajmniej raz w roku, w ciągu 6 miesięcy od zakończenia roku obrachunkowego).
Zgodnie z ustawą o rachunkowości spółdzielnia socjalna nie musi prowadzić pełnej księgowości jeśli przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczy równowartości w walucie polskiej 1,2 mln euro.
Jednak ustawa nie określa formy tej uproszczonej księgowości, dlatego w praktyce spółdzielnie socjalne zobowiązane są do prowadzenia pełnej księgowości.
- Nie warto bezmyślnie kopiować zapisanych wzorców statutu – lepiej dostosować je do potrzeb konkretnej spółdzielni;
- Konieczne jest przeanalizowanie statutu pod kątem zgodności z prawem;
- Kwestia umów – jeśli chcemy stosować do zatrudnienia członków w spółdzielni socjalnej umowy cywilno-prawne oraz zwykłą umowę o pracę - zapisy muszą znaleźć się w statucie;
- Kwestia udziału w walnym zgromadzeniu przez pełnomocnika – dopuszczana jest taka możliwość , chyba , że statut mówi inaczej;
- Kwestia istnienia Rady Nadzorczej – jeśli liczba członków spółdzielni socjalnej nie przekracza 15 osób – można nie powoływać rady nadzorczej , jednak polecane jest wpisanie do statutu zapisu, że jeśli liczba członków spółdzielni nie przekroczy 15 osób rada nadzorcza może zostać powołana decyzją walnego zgromadzenia;
- Wysokość wpisowego, wkładów, udziałów. Wpisowe to jednorazowa, bezzwrotna opłata z tytułu przystąpienia do spółdzielni (średnio wynosi od 15 do 50 zł). Udziały zawsze mają charakter pieniężny i tworzą podstawowy fundusz własny spółdzielni. Z takiego funduszu mogą być pokrywane pierwsze wydatki.
Można mieć do czynienia z dwoma sytuacjami:
- Chcemy otrzymać dotację na przyjęcie nowego członka np. z Funduszu Pracy czy Państwowego Funduszu rehabilitacji osób Niepełnosprawnych;
- 2. Chcemy przyjąć w poczet członków pracownika spółdzielni,
Proces zatrudnienia:
- Kandydat na członka składa tzw. deklarację członkowską , czyli wyraża chęć przystąpienia do spółdzielni;
- Walne zgromadzenie, rada nadzorcza lub zarząd ma miesiąc na podjęcie decyzji;
- Po podjęciu decyzji kandydat powinien być zawiadomiony w ciągu dwóch tygodni.
- Spółdzielnia nie może wypowiedzieć stosunku członkostwa;
- Spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkowstwa tylko poprzez wykreślenie lub wykluczenie członka
| Wykluczenie | Wykreślenie |
|---|---|
| Dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami | Członek nie wykonuje obowiązków statutowych |
| Wynika z winy umyślnej członka lub z powodu rażącego niedbalstwa | Brak winy członka |
Źródło: „Spółdzielczość socjalna. Poradnik skrajnie praktyczny.” Waldemar Żbik, Biblioteczka Praktyka Ekonomii Społecznej, Tom 1, Katowice 2013r.
Prowadzenie działalności gospodarczej w PES